Dat kan ons niet gebeuren: Waarom we onszelf voor de gek houden

08 Jul 2024

Hoeveel keer hebben we de zin "dat kan ons niet gebeuren" al niet gehoord, of erger nog, zelf uitgesproken? Het is een veelvoorkomende reactie op negatieve nieuwsberichten, van natuurrampen tot datalekken. Maar is deze geruststellende gedachte wel terecht? Dit artikel duikt diep in de psychologie achter deze uitspraak en onderzoekt waarom we geneigd zijn om onszelf voor de gek te houden met deze valse zekerheid.

De neiging om te denken "ons overkomt zoiets niet" is een vorm van cognitieve bias, een systematische fout in ons denken. Het beschermt ons tegen de angst en onzekerheid die gepaard gaan met de erkenning dat slechte dingen iedereen kunnen overkomen. We creëren een illusie van controle, een gevoel dat we immuun zijn voor de grillen van het lot.

Deze illusie van controle is echter gevaarlijk. Het kan ons ervan weerhouden om de nodige voorzorgsmaatregelen te nemen. Waarom een noodpakket samenstellen als een ramp "ons toch niet overkomt"? Waarom sterke wachtwoorden gebruiken als we denken dat hackers "ons systeem wel met rust zullen laten"?

De geschiedenis is bezaaid met voorbeelden van mensen en organisaties die dachten dat hen niets kon overkomen. Van de Titanic, die onzinkbaar werd geacht, tot bedrijven die dachten dat hun data onhackbaar was. De realiteit is echter dat onvoorziene gebeurtenissen iedereen kunnen treffen, ongeacht hun status, rijkdom of voorzichtigheid.

Het is belangrijk om te erkennen dat "het ons wel kan overkomen". Deze erkenning is niet pessimistisch, maar realistisch. Het stelt ons in staat om proactief te zijn en ons voor te bereiden op mogelijke problemen, hoe klein de kans daarop ook lijkt.

Voorbeelden van "dat kan ons niet gebeuren" denken zijn legio. Denk aan de ondernemer die geen back-up van zijn data maakt, de automobilist die geen winterbanden monteert, of de huiseigenaar die geen brandmelder installeert. In al deze gevallen wordt de kans op een negatieve gebeurtenis onderschat.

Een actieplan om de "dat kan ons niet gebeuren" mentaliteit te bestrijden begint met bewustwording. Erken dat onvoorziene gebeurtenissen iedereen kunnen overkomen. Stel jezelf vervolgens de vraag: "Wat als het wel gebeurt?". Identificeer mogelijke risico's in je leven en bedenk welke stappen je kunt nemen om de impact ervan te minimaliseren.

Voor- en nadelen van "Dat kan ons niet gebeuren" denken

Hoewel het overwegend negatief is, kan deze gedachtegang in sommige situaties ook een (beperkt) voordeel hebben:

Voordeel	Nadeel
Kan stress en angst verminderen op de korte termijn.	Leidt tot een gebrek aan voorbereiding op mogelijke problemen.

Vijf beste praktijken om de valkuil van "dat kan ons niet gebeuren" te vermijden:

1. Risicoanalyse: Identificeer potentiële risico's in je leven en werk.

2. Voorbereiding: Ontwikkel plannen en neem voorzorgsmaatregelen voor verschillende scenario's.

3. Regelmatige evaluatie: Herzie je plannen en pas ze aan waar nodig.

4. Open communicatie: Bespreek mogelijke risico's met anderen en deel kennis en ervaringen.

5. Leer van fouten: Analyseer incidenten en leer hoe je soortgelijke situaties in de toekomst kunt voorkomen.

Veelgestelde vragen:

1. Wat is "dat kan ons niet gebeuren" denken? - Een vorm van cognitieve bias waarbij mensen de kans op negatieve gebeurtenissen onderschatten.

2. Waarom denken mensen zo? - Om angst en onzekerheid te vermijden.

3. Wat zijn de gevolgen? - Gebrek aan voorbereiding op mogelijke problemen.

4. Hoe kan ik deze denkwijze veranderen? - Door bewustwording en proactieve planning.

5. Wat zijn voorbeelden van deze denkwijze? - Geen back-up maken van data, geen verzekering afsluiten.

6. Is het altijd slecht om zo te denken? - Nee, soms kan het op korte termijn stress verminderen, maar de lange termijn risico's zijn groter.

7. Hoe kan ik me beter voorbereiden? - Door risico's te identificeren en plannen te maken.

8. Wat als ik me geen zorgen wil maken? - Zorgen maken is niet nodig, voorbereid zijn wel.

Tips en trucs: Visualiseer mogelijke scenario's, praat met experts, lees over risicobeheer.

Kortom, "dat kan ons niet gebeuren" is een gevaarlijke illusie. Hoewel het verleidelijk is om onszelf gerust te stellen met deze gedachte, is het cruciaal om de realiteit onder ogen te zien en ons voor te bereiden op mogelijke problemen. Door proactief te handelen en risico's te minimaliseren, kunnen we onze kansen op een positieve toekomst vergroten. Het is niet overdreven optimisme, maar realistische voorbereiding die ons uiteindelijk beschermt. De erkenning dat onvoorziene gebeurtenissen onderdeel zijn van het leven, en de bereidheid om ons daarop voor te bereiden, is essentieel voor onze veiligheid, welzijn en succes, zowel persoonlijk als professioneel. Laten we de valse geruststelling van "dat kan ons niet gebeuren" achter ons laten en investeren in een toekomst waarin we beter voorbereid zijn op wat er ook mag komen. Dit vereist moed, inzicht en actie, maar de beloning is een leven met minder angst en meer veerkracht.