KNMG Standpunt Euthanasie en Dementie: Een complexe kwestie

21 Oct 2024

Euthanasie in de verschillende fasen van dementie

Hoe ver reikt zelfbeschikkingsrecht als het gaat om euthanasie bij dementie? De vraag naar een waardig levenseinde wordt steeds belangrijker in een vergrijzende samenleving. Met name dementie roept complexe vragen op over de uitvoering van een eerder vastgelegde wens tot euthanasie. De KNMG, de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, heeft hier een belangrijk standpunt over ingenomen, dat we in dit artikel uitgebreid zullen bespreken.

Het KNMG standpunt over euthanasie en dementie is een richtlijn voor artsen die te maken krijgen met euthanasieverzoeken van patiënten met dementie. Dit standpunt is van groot belang, omdat het duidelijkheid biedt in een lastige en emotioneel beladen situatie. Het biedt handvatten voor artsen, patiënten en hun naasten om te navigeren in de complexe wereld van euthanasie bij dementie. Het is een document dat constant evolueert, mede door maatschappelijke discussies en nieuwe jurisprudentie.

De discussie rondom euthanasie bij dementie speelt al geruime tijd. Het begon met de vraag of een schriftelijke wilsverklaring, opgesteld toen de patiënt nog wilsbekwaam was, voldoende is om euthanasie uit te voeren wanneer de patiënt door dementie wilsonbekwaam is geworden. De KNMG heeft zich hierover gebogen en richtlijnen opgesteld die artsen moeten volgen bij de beoordeling van een euthanasieverzoek in het kader van dementie. Deze richtlijnen benadrukken het belang van een zorgvuldige afweging en de noodzaak van een ondraaglijk en uitzichtloos lijden.

Centraal in het KNMG standpunt staat de schriftelijke wilsverklaring. Hierin kan iemand, terwijl hij nog wilsbekwaam is, vastleggen onder welke voorwaarden hij euthanasie wenst. De arts moet deze verklaring zorgvuldig interpreteren en toetsen aan de wettelijke eisen. Het is belangrijk dat de verklaring specifiek ingaat op de situatie van dementie en het lijden dat de patiënt ondraaglijk vindt. Een algemene wilsverklaring is niet voldoende.

Een ander belangrijk aspect van het KNMG standpunt is de rol van de SCEN-arts (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland). Deze arts is onafhankelijk en beoordeelt of aan alle wettelijke eisen voor euthanasie is voldaan. De SCEN-arts speelt een cruciale rol in de waarborging van een zorgvuldige procedure.

De KNMG-richtlijnen geven artsen een kader voor het omgaan met euthanasieverzoeken bij dementie. Ze beschrijven de voorwaarden waaraan voldaan moet worden, de rol van de SCEN-arts en het belang van een goede communicatie tussen arts, patiënt en naasten.

Het KNMG standpunt biedt patiënten met dementie de mogelijkheid om zelfbeschikking te behouden, zelfs wanneer ze wilsonbekwaam worden. Het biedt houvast en duidelijkheid in een moeilijke situatie.

Voor- en nadelen KNMG Standpunt Euthanasie en Dementie

Het KNMG standpunt over euthanasie bij dementie is complex en roept verschillende voor- en nadelen op:

Voordelen:

- Respect voor autonomie: Het standpunt erkent het belang van zelfbeschikking, ook bij wilsonbekwaamheid.

- Vermindering van lijden: Het biedt de mogelijkheid om ondraaglijk lijden te beëindigen.

- Duidelijkheid en houvast: Het biedt artsen, patiënten en naasten een kader voor besluitvorming.

Nadelen:

- Interpretatieproblemen: De interpretatie van een wilsverklaring kan lastig zijn.

- Risico op misbruik: Er bestaat een risico dat de wens van de patiënt niet goed wordt geïnterpreteerd.

- Ethische dilemma's: Het roept complexe ethische vragen op over leven en dood.

Veelgestelde vragen:

1. Wat is een schriftelijke wilsverklaring? Een document waarin u vastlegt wat uw wensen zijn met betrekking tot medische behandeling, inclusief euthanasie, wanneer u zelf niet meer kunt beslissen.

2. Is een wilsverklaring altijd bindend? Nee, de arts moet beoordelen of de verklaring nog steeds overeenkomt met de wil van de patiënt en of aan alle wettelijke eisen is voldaan.

3. Wat is de rol van de SCEN-arts? De SCEN-arts beoordeelt onafhankelijk of aan alle wettelijke eisen voor euthanasie is voldaan.

4. Wat is het KNMG standpunt over euthanasie bij dementie? Het biedt richtlijnen voor artsen bij euthanasieverzoeken van patiënten met dementie.

5. Hoe kan ik een wilsverklaring opstellen? U kunt hiervoor terecht bij uw huisarts of een notaris.

6. Kan euthanasie worden uitgevoerd bij elke vorm van dementie? Nee, alleen bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden.

7. Wat als ik mijn mening verander? Zolang u wilsbekwaam bent, kunt u uw wilsverklaring altijd wijzigen of intrekken.

8. Waar kan ik meer informatie vinden? Bij de KNMG, NVVE en uw huisarts.

Conclusie: Euthanasie bij dementie is een complex en gevoelig onderwerp. Het KNMG standpunt biedt een belangrijk kader voor artsen, patiënten en naasten. Het is cruciaal dat er open communicatie en zorgvuldige afweging plaatsvindt. Het recht op zelfbeschikking is belangrijk, maar moet zorgvuldig worden afgewogen tegen de bescherming van kwetsbare patiënten. Het is essentieel dat de discussie over dit thema blijft voortgaan, zodat de richtlijnen steeds beter aansluiten bij de behoeften van patiënten en de complexiteit van dementie. Het KNMG standpunt is een dynamisch document dat zich blijft ontwikkelen in samenspraak met de maatschappij en de medische wereld, met als doel een waardig levenseinde te waarborgen voor iedereen die daarmee te maken krijgt.