Onrustig gedrag bij dementie: begrijpen en omgaan ermee

25 Sep 2024

Je kent het vast wel: iemand met dementie wordt plotseling onrustig, angstig of verward. Wat is er aan de hand en hoe ga je daarmee om? Onrustig gedrag bij dementie, ook wel geagiteerd gedrag, is een veelvoorkomend en complex probleem. Het kan zich uiten in verschillende vormen, van rusteloosheid en dwalen tot roepen en agressie. Het kan enorm belastend zijn voor zowel de persoon met dementie als de omgeving.

Dementie is een progressieve aandoening die het denkvermogen aantast. Naarmate de ziekte voortschrijdt, kunnen veranderingen in de hersenen leiden tot gedragsveranderingen, waaronder onrust. Het is belangrijk om te onthouden dat dit gedrag vaak een uiting is van onbehagen, angst, pijn of onvervulde behoeften. De persoon met dementie kan zich niet goed uiten en probeert dit via gedrag te communiceren.

Het begrijpen van de oorzaken van onrustig gedrag is cruciaal voor het vinden van de juiste aanpak. Factoren zoals pijn, infecties, medicatie, omgevingsprikkels en een verstoord dag-nacht ritme kunnen allemaal bijdragen aan onrust. Soms is de oorzaak simpelweg een volle blaas of honger. Door goed te observeren en te analyseren kun je achterhalen wat de onrust triggert.

De geschiedenis van het onderzoek naar onrustig gedrag bij dementie gaat hand in hand met de toenemende kennis over dementie zelf. Vroeger werd dit gedrag vaak afgedaan als een onvermijdelijk onderdeel van de ziekte. Tegenwoordig wordt erkend dat een proactieve benadering, gericht op het welzijn van de persoon met dementie, veel kan bijdragen aan het verminderen van onrust en het verbeteren van de kwaliteit van leven.

Het is van groot belang om onrustig gedrag bij dementie serieus te nemen. Niet alleen heeft het een negatieve impact op de persoon zelf, maar ook op de mantelzorgers en de omgeving. Langdurige onrust kan leiden tot uitputting, stress en sociale isolatie. Daarom is het essentieel om tijdig de juiste ondersteuning en begeleiding te zoeken.

Agitatie kan zich uiten in roepen, schelden, slaan, schoppen, dwalen en plukken. Maar ook subtielere vormen zoals friemelen, ijsberen en repetitieve handelingen vallen onder onrustig gedrag.

Het is moeilijk om voordelen te benoemen aan onrustig gedrag bij dementie, aangezien het per definitie ongewenst gedrag is. Echter, het kan wel een signaal zijn van een onderliggende behoefte of probleem, zoals pijn of een infectie. Door het gedrag te analyseren kan men achterhalen wat de oorzaak is en deze aanpakken.

Voor- en nadelen van herkennen van onrustig gedrag

Voordelen	Nadelen
Kan leiden tot het identificeren van onderliggende problemen	Kan emotioneel belastend zijn voor mantelzorgers
Kan bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van leven	Kan leiden tot stigmatisering

Vijf concrete voorbeelden van onrustig gedrag:

1. Een oudere vrouw plukt constant aan haar kleding.

2. Een man loopt 's nachts steeds weg van huis.

3. Iemand roept herhaaldelijk om zijn moeder.

4. Een persoon wordt agressief tijdens het wassen.

5. Iemand herhaalt steeds dezelfde vraag.

Vijf uitdagingen en oplossingen:

1. Uitdaging: Agressie. Oplossing: Blijf rustig, probeer de persoon af te leiden en zoek professionele hulp.

2. Uitdaging: Dwalen. Oplossing: Zorg voor een veilige omgeving en overweeg een GPS-tracker.

3. Uitdaging: Slaapproblemen. Oplossing: Creëer een vast slaapritueel en zorg voor voldoende daglicht.

4. Uitdaging: Onrust tijdens het eten. Oplossing: Zorg voor een rustige omgeving en bied kleine porties aan.

5. Uitdaging: Problemen met communicatie. Oplossing: Gebruik eenvoudige taal, non-verbale communicatie en geduld.

Veelgestelde vragen:

1. Wat is onrustig gedrag bij dementie? Antwoord: Gedrag zoals roepen, dwalen en agressie.

2. Wat zijn de oorzaken? Antwoord: Pijn, infecties, medicatie en omgevingsprikkels.

3. Hoe ga je ermee om? Antwoord: Blijf rustig, probeer de oorzaak te achterhalen en zoek hulp.

4. Kan het voorkomen worden? Antwoord: Niet altijd, maar een goede aanpak kan de onrust verminderen.

5. Waar kan ik hulp vinden? Antwoord: Bij de huisarts, casemanager dementie of Alzheimer Nederland.

6. Is medicatie altijd nodig? Antwoord: Nee, niet altijd. Er zijn ook andere manieren om onrust te verminderen.

7. Hoe kan ik als mantelzorger met de stress omgaan? Antwoord: Zoek ondersteuning bij familie, vrienden of een professionele.

8. Wat zijn de signalen van onrust? Antwoord: Rusteloosheid, ijsberen, roepen en agressie.

Tips en trucs: Zorg voor een gestructureerde dagindeling, een rustige omgeving en voldoende lichaamsbeweging. Probeer de oorzaak van de onrust te achterhalen en bied afleiding aan door middel van muziek, puzzels of andere activiteiten die de persoon leuk vindt.

Onrustig gedrag bij dementie is een complexe uitdaging waar veel mensen mee te maken krijgen. Het is belangrijk om te onthouden dat dit gedrag vaak een uiting is van onbehagen of onvervulde behoeften. Door de oorzaken te begrijpen en de juiste aanpak te kiezen, kunnen we de onrust verminderen en de kwaliteit van leven van mensen met dementie verbeteren. Het is essentieel om tijdig hulp te zoeken en te onthouden dat je er niet alleen voor staat. Organiseer contact met zorgprofessionals, steun groepen of praat met familie en vrienden. Samen kunnen we ervoor zorgen dat mensen met dementie de best mogelijke zorg en ondersteuning krijgen. Het is een uitdaging, maar met begrip, geduld en de juiste tools kunnen we een positief verschil maken in het leven van mensen met dementie en hun omgeving.