Wanneer schrijf je 'dat' of 'wat' in het Nederlands? Ontdek het hier!

22 Sep 2024

De Nederlandse taal zit vol met kleine valkuilen die zelfs de meest ervaren schrijvers af en toe doen struikelen. Een van die hardnekkige twijfelgevallen is het gebruik van 'dat' en 'wat'. Wanneer gebruik je nu precies welke vorm? Hoewel het verschil klein lijkt, kan het verkeerd gebruiken van deze woorden de duidelijkheid van je tekst beïnvloeden en zelfs tot misverstanden leiden.

In dit artikel duiken we in de wondere wereld van 'dat' en 'wat'. We verhelderen de regels, geven praktische voorbeelden en reiken handige tips aan om je te helpen de juiste keuze te maken. Of je nu een doorgewinterde schrijver bent of net begint met het verbeteren van je Nederlandse taalvaardigheid, dit artikel zal je helpen om met meer zelfvertrouwen 'dat' en 'wat' te gebruiken.

Laten we beginnen met de basis. 'Dat' en 'wat' zijn beide betrekkelijke voornaamwoorden. Dat betekent dat ze verwijzen naar iets wat eerder in de zin is genoemd. De keuze tussen 'dat' en 'wat' hangt af van het antecedent, het woord waarnaar verwezen wordt.

De belangrijkste regel is dat je 'dat' gebruikt na een concreet zelfstandig naamwoord. Een concreet zelfstandig naamwoord verwijst naar iets tastbaars, iets wat je kunt zien of aanraken. Denk hierbij aan woorden zoals 'huis', 'boek', 'telefoon', etc. Bijvoorbeeld: "Het huis dat ik wil kopen, is erg duur."

Aan de andere kant gebruiken we 'wat' na een onbepaald voornaamwoord, een overtreffende trap, of een hele zin. Bijvoorbeeld: "Alles wat hij zegt, is waar." Hier verwijst 'wat' naar 'alles', een onbepaald voornaamwoord. Of: "Het mooiste wat ik ooit gezien heb, is de zonsondergang over de oceaan." In dit geval verwijst 'wat' naar 'het mooiste', een overtreffende trap.

Naast deze basisregels zijn er nog enkele uitzonderingen en bijzondere gevallen. Zo gebruiken we 'wat' na de woorden 'iets', 'niets', 'alles', 'het enige' en 'datgene'. Bijvoorbeeld: "Iets wat me dwarszit, is zijn onbeleefdheid." Of: "Datgene wat jij wilt, is niet altijd mogelijk."

Het correct gebruiken van 'dat' en 'wat' kan in het begin verwarrend lijken, maar met een beetje oefening wordt het al snel tweede natuur. Onthoud de basisregels, bekijk de voorbeelden en aarzel niet om te oefenen met je eigen teksten. Door bewust stil te staan bij je woordkeuze, verbeter je jouw schrijfvaardigheid en communiceer je helderder en effectiever in het Nederlands.

Voordelen van het correct gebruiken van 'dat' en 'wat':

Voordeel	Uitleg
Verbeterde duidelijkheid	Door de juiste woorden te gebruiken, voorkom je onduidelijkheid en misverstanden bij de lezer.
Verhoogde geloofwaardigheid	Correct taalgebruik straalt professionaliteit en betrouwbaarheid uit.
Vlottere lezerservaring	Een tekst zonder taalfouten leest prettiger en houdt de aandacht van de lezer vast.

Oefening baart kunst! Blijf schrijven, blijf leren en geniet van de mooie Nederlandse taal.